Siła etyki, czyli od czego warto zacząć

Co sprawia, że ludzie nie tylko przechodzą na weganizm, ale weganami pozostają? Wygląda na to, że etyka. Prezentujemy drugi z czterech tekstów Virginii Messiny, dyplomowanej dietetyczki o wieloletnim stażu, której specjalnością jest dieta wegańska.

Pomaganie ludziom w przejściu na weganizm jest super. Jest jednak bezcelowe, jeśli nie jeśli nie umiemy im pomóc przy weganizmie pozostać. W ostatnim tygodniu pisałam o tym, jak przesadne chwalenie zalet diety wegańskiej może zwiększyć liczbę byłych wegan. Ludzie porzucają dietę wegańska między innymi dlatego, że przestają wierzyć w jej zalety. Ryzyko rozczarowania jest tym większe, im większe są obietnice.

Pominięcie dyskusji na temat etyki również zwiększa prawdopodobieństwo rezygnacji z weganizmu (i wegetarianizmu). Podczas gdy argumenty zdrowotne mogą motywować ludzi do przejścia na weganizm lub wegetarianizm, racje etyczne wydają się na dłuższą metę skuteczniejsze.

Zagłębiając się w temat przeciwdziałania “recydywie”, dotarłam do sporej ilości informacji, w tym:
•    Ankiet przeprowadzonych wśród byłych wegetarian (przez Faunalytics, Toronto Vegetarian Association i psychologów Childersa i Herzoga)
•    Badań dotyczących udanych zmian żywieniowych
•    Badań dotyczących zachowań żywieniowych obecnych i byłych wegan i wegetarian

Wnioski z badań są w miarę jednoznaczne: etyka pomaga ludziom pozostać weganami lub wegetarianami na dobre.

Fot. Janina Cuper i Iwona Kossowska

Na przykład, według ankiety przeprowadzonej przez Faunalytics, większość byłych wegetarian jako powód przejścia na wegetarianizm podawała zdrowie. Badanie przeprowadzone przez Winthrop University w Karolinie Południowej również wykazało, że wegetarianie motywowani etyką „wykazywali bardziej ugruntowane przekonania.” Jedli mniej produktów pochodzenia zwierzęcego i rzadziej pozwalali sobie na odstępstwa(1).

Co ciekawe, badanie przeprowadzone przez wydział psychologii University of Surrey w Wielkiej Brytanii ujawniło, że etyka daje większą motywację niż zdrowie do skutecznych długotrwałych zmian żywieniowych(2). Badacze stwierdzili: „…jeśli jakieś działanie mogłoby zachęcić ludzi, by kierowali się innymi pobudkami niż zdrowie (na przykład etyką)… prawdopodobieństwo pozytywnych wyników przy taki podejściu byłoby wyższe.”

Dlaczego więc osoby, które przechodzą na weganizm lub wegetarianizm dla zwierząt mają większe szanse by wytrwać w swoim postanowieniu? Oto trzy możliwe powody:

1.Etyka wegańska jest wyjątkowa

Ankieta przeprowadzona przez Toronto Vegetarian Society pokazała, że wielu byłych wegatarian wierzy, że te same efekty może osiągnąć na diecie zawierającej mięso. I prawdopodobnie mają rację.

Możemy (i powinniśmy) mówić ludziom, że przejście na dietę wegańska jest dobrym wyborem, jeśli chcą się zdrowo odżywiać. Ale nie możemy mówić im, że to jedyny wybór. Dieta bazująca na roślinach zawierające małe ilości produktów pochodzenia zwierzęcego może okazać się równie dobra.
A jak jest z wegańską etyką? Jeśli już raz ją przyjmiesz, nie będzie alternatywy dla tego sposobu życia i jedzenia. Potwierdza się to zwłaszcza w przypadku osób uważających za słuszną etykę praw zwierząt (3). Jeśli uznasz, że zwierzęta nie są po to by człowiek je wykorzystywał w jakiejkolwiek sytuacji, weganizm jest rzeczywiście twoim jedynym możliwym wyborem.

2. Weganie motywowani zdrowiem mogą stosować bardziej restrykcyjną/mniej optymalną dietę

Weganie motywowani etyką mogą cieszyć się luźniejszym podejściem do wyborów żywieniowych, co z kolei powoduje, że dieta wegańska jest łatwiejsza i prościej jest dostarczyć odpowiednie składniki odżywcze(4,5). Z kolei weganie, których główną motywacją jest zdrowie, mogą być mniej skłonni do przyjmowania odpowiednich suplementów(5). Jedna z grup badaczy powiedziała: „Możliwe, że weganie motywowani zdrowiem, skupieni na efektach zdrowotnych jedzenia, unikają brania suplementów, wierząc, że żywność roślinna jest lepszym źródłem podstawowych składników odżywczych.” Jeśli to prawda, umieszcza to prozdrowotnych wegan w grupie bardziej zagrożonej niedoborami żywieniowymi.

3. Etyka wpływa na to, kim jesteśmy

Autorzy badania “ Moralization and Becoming a Vegetarian” (”Umoralnianie i przechodzenie na wegetarianizm”) zauważyli, że “Moralne wartości są często postrzegane jako zinternalizowane, to znaczy, jako będące częścią tożsamości(6).”
Jest to ważne, ponieważ wielu byłych wegetarian twierdzi, że nie czuli, by dieta była częścią ich „tożsamości.” Może gdyby ludzie łączyli weganizm z etyką – ze swoimi “zinternalizowanymi wartościami” – częściej dostrzegaliby, że jest on częścią ich tożsamości w większym stopniu niż zdawali sobie z tego sprawę.
Istnieje teoria, że ci, którzy przechodzą na weganizm dla zdrowia, ostatecznie przyjmą również wegańska etykę, robiąc kolejne zmiany w stylu życia zgodne z etyką wegańską. Być może. Ale – i może właśnie dlatego, że etyczne racje są tak głęboko zinternalizowane – wydaje się, że to „etyczni” wegetarianie są bardziej skłonni do znajdowania kolejnych powodów by pozostać wegetarianami (6).

Wegański aktywizm – etyka przede wszystkim

Problem byłych wegan i byłych wegetarian jest poważny. Gdy ludzie mówią „Kiedyś byłem weganinem, ale…” tym samym przekazują informacje, że dieta wegańska jest trudna lub niezdrowa. Również możliwe jest, że byli wegetarianie jedzą więcej kurczaków, niż ci, którzy nigdy nie byli wegetarianami, co nie budzi zdziwienia skoro byli wegetarianie kierowali się zdrowiem(7). To niewątpliwie przyczynia się do zwiększenia cierpienia zwierząt.

Zachęcam do diety wegańskiej z powodów etycznych, ponieważ nie mam innego wyboru. Nie można zbudować dowodu na to, że wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego są niebezpieczne bez uciekania się do wybiórczego doboru danych. Nie mogę robić czegoś takiego i promować się jako dietetyczka opierająca się na dowodach naukowych. Na szczęście i tak okazuje się, że etyka stanowi silniejszą motywację do zostania na diecie wegańskiej lub wegetariańskiej na dobre.

Dysponując ograniczonymi środkami, lepiej koncentrować się na takich działaniach, które dadzą nam większą pewność, że ludzie, którzy przeszli na weganizm rzeczywiście weganami pozostaną. Zatem, jakkolwiek podchodzisz do swojego aktywizmu, zastanów się nad tym, by choć część twojego przekazu dotyczyła etycznych aspektów wykorzystywania zwierząt.

Przypisy:

1.    Hoffman SR, Stallings SF, Bessinger RC, Brooks GT. Differences between health and ethical vegetarians. Strength of conviction, nutrition knowledge, dietary restriction, and duration of adherence. Appetite 2013;65:139-44.
2.    Ogden J, Karim L, Choudry A, Brown K. Understanding successful behaviour change: the role of intentions, attitudes to the target and motivations and the example of diet. Health Educ Res 2007;22:397-405.
3.    Menzies K, Sheeshka J. The process of exiting vegetarianism: an exploratory study. Can J Diet Pract Res 2012;73:163-8.
4.    Dyett PA, Sabate J, Haddad E, Rajaram S, Shavlik D. Vegan lifestyle behaviors: an exploration of congruence with health-related beliefs and assessed health indices. Appetite 2013;67:119-24.
5.    Radnitz C, Beezhold B, DiMatteo J. Investigation of lifestyle choices of individuals following a vegan diet for health and ethical reasons. Appetite 2015;90:31-6.
6.    Rozin P MM, Stoess C. . Moralization and becoming a vegetarian: The transformation of preferences into values and the recruitment of disgust. Psychological Science 1997;8:67-73.
7.    Barr SI, Chapman GE. Perceptions and practices of self-defined current vegetarian, former vegetarian, and nonvegetarian women. J Am Diet Assoc 2002;102:354-60.

tłumaczenie: Janina Cuper
korekta: Katarzyna Biernacka

[related_posts_by_tax posts_per_page="3"]